“Ek sal gaan kyk, Pa.”
“As dit ‘n bedelaar is, jaag hulle weg. Ons het genoeg probleme van ons eie.”
“Ja, Paps.”
“Wanneer jy klaar is, bring my ‘n koffietjie, Engela.”
“Ja, Pappie.” Haastig loop ek die gang af en struikel
amper oor die stofsuierpyp. Vies skuif ek die masjien eenkant toe. Nog ‘n werk
wat vir my wag. Ek self is verby moeg. Wanneer Pa nie slaap nie, slaap niemand
in die huis nie. Dit gaan nou al so aan sedert Maandag. Al wat Dokter
Barkhuizen sê is dat dit erger sal word. Daar is niks meer wat hulle vir Pappie
kan doen nie. Ons moet dit nou net gemaklik maak vir
hom, het die dokter aanbeveel.
Barkhuizen
het vir my ‘n ligte slaappil gegee, maar sover kon ek dit nog nie drink nie. Die gevaar dat ek nie sou
wakker word wanneer Pappie of Mammie roep, my motivering.
Ek loer versigtig by die sitkamervenster uit. Die kantgordyn is lankal gedaan, maar ek weet al waar om te staan om nie sigbaar te wees van die straat se kant af nie. Dit gee my ‘n goeie uitsig oor die versorgde voortuin - gelukkig een werk wat ek nie hoef te doen nie.
By die skuifhek staan ‘n vrou. Van dié afstand kan ek
nie haar hele profiel sien nie, maar sy lyk verslons. Ek skuifel na die
volgende venster en loer weer uit. Die klokkie dawer deur die stilte en die
vrou kyk onseker om haar maar beweeg nie.
“Engela, hoekom het jy nog nie geantwoord nie?” gil pa
weer. Sy stem is bewerig.
“Ek maak net seker wie dit is, Pa.”
“Wel?” vra hy, maar
ek antwoord nie.
Nou
kan ek haar mooi sien en my hart pluk. Die vrou lyk bekend. Weer lui die
klokkie, twee-drie-keer. Ek sluit haastig
die voordeur oop, dan die ysterhek voor ek die paadjie afstap en nader beweeg.
Haar blondekrulle het lanklaas ‘n kam gesien, of ‘n sny. Die rooi sweetpaktrui
hang slonserig aan haar skraal skouers. Ek skat ons moet omtrent dieselfde ouderdom wees. Van nader is
haar vel bruin en leeragtig van blootstelling. Versigtig stap ek nader.
“Middag.”
“Het
Mevrou vir my kos? Ek het lanklaas geeët.”
“Ek
het nie veel in die kas nie,
maar ek kan vir jou ‘n broodjie maak.”
“Enige iets, Mevrou. Ek het drie dae laas geeët.
Miskien ietsie ekstra vir die man ook.”
Ek weet om nou toebroodjies maak is moeilikheid soek,
maar ek draai nietemin om. Pa se goedhartigheid het weggekwyn met die siekte
saam. Pa se kamergordyn beweeg liggies en ek weet hy is bewus van wat aangaan.
“Wag
hier, ek bring.”
Sy
skud haar kop en gaan sit dan op die sypaadjie met haar kop skuins gedraai.
Iewers wil ‘n klokkie lui. Ek is seker ek ken haar. Haastig stap ek die huis
in, sluit die ysterhek en stap kombuis toe.
“Wat
wil sy hê?” gil pa weer van die kamer af.
Dit
is nodeloos om te antwoord,
want hy is so doof soos ‘n kwartel. Daarom sit ek die ketel aan en kry brood en
kouevleis uit die yskas. Daar is genoeg brood vir twee toebroodjies wat ek in servette
toedraai. Dan maak ek vir haar ook koffie, sommer in ‘n
polistireen koppie. Vinnig vat ek pa se koffie voor hy weer skreeu.
“Waar
is jy dat jy my nie antwoord nie?”
“Ek
was net gou besig met kos maak vir die vrou.”
“Ek
glo dit nie. Ek het jou gesê ons het nie kos nie.”
“Ons
kan ‘n broodjie spaar, Pa.”
“En wat moet ek vanmiddag eet?”
“Ek
sal weer ‘n brood gaan koop.” Haastig stap ek uit en kry die broodjies en
koffie.
Sy moes by die hek aan die slaapgeraak het, want die manier
waarop sy lê laat my ver terug dink na ‘n tyd toe die lewe goed was, kos volop
was en ons in die warmte van ons bed kon slaap. Ongekompliseerd,
sonder bekommernis. ‘n Tyd van vriendskap en vreugde.
“Riekie!”
roep ek hard genoeg, eintlik versigtig maar verstom.
“Riekie,”
roep ek weer. Dié keer beweeg sy. Sy spring op,
duidelik verbouereerd. Ek klik die hekoopmaker en die hek kraak oop. Ek gee ‘n tree
oor die grenslyn en stop voor my eens beste maatjie. Die tenger skouers lyk nog
erger in die oorgrote trui, haar lyf skraal en afgeleef.
Verbaas kyk sy my aan. Haar oë
registreer nie dat ek haar op haar naam noem nie. Vuil hande word uitgehou en
ek handig die eetgoed oor.
“Riekie,
dit is ek – Engela,” probeer ek weer en staan
nader. ‘n Vuil reuk bereik my neus en ek draai sodat ek teen die wind staan.
Dit is ‘n warm dag, die somer son bak die wêreld met geweld. Die boom se koelte
bied nie veel beskutting nie en die vrou kry koud. ‘n Verwese kyk ontmoet my, die
eens helder blou oë nou dof en glasig.
“Ek moet loop.” Sy herken my nie, besef ek met weëmoed
- Riekie Enslin, die dogter van die dorp se burgermeester ... A-klas student
wat graad gevang het in joernalistiek. Ek was altyd so jaloers op haar. Slim en
skrander, elke seun was agter haar aan. Hoekom is sy op die
straat? My moeë lyf kom in beweging en ek hardloop agter haar aan.
“Riekie,
wag vir my.” Sy rek egter haar tree en skarrel weg, bang en verlore en my hart vertrek in pyn.
“Kom môre weer. Ek sal sorg dat hier ‘n
bord kos reg is vir jou!” roep ek verwese, maar sy is alreeds weg.
Ek
sak neer op die gras en huil my hart uit. My lewe is in felle kontras van hare. Dit is asof ‘n
gewig op my gesit word, ‘n gewig te swaar om te dra. My bene gee eenvoudig in
en ek huil ... vir my pa, vir ma, vir Riekie. Die moegheid is soos ‘n
swaar gordyn wat dreig om toe te trek.
Dit
is baie later toe ek bedaar en
ek terugstap, weer die knoppie druk sodat die hek kan toemaak. Ek het soveel
vrae om haar te vra. Hoe kan ek haar help? Dan sug ek. Ek kan myself skaars
help. Eintlik is ek op dieselfde plek waar sy is. Ek het darem ‘n Pa en Ma by
wie ek nog kan bly. Al is Pa siek, voorsien hy ‘n dak or my kop en kos op die
tafel. Ek kan dankbaar wees vir die klein gawes. Die Riekies van die wêreld is
nie so gelukkig nie.
Stilweg skiet ek ‘n dankgebed op. Ek sal nooit weer
kla as Pa my wakker maak nie, nooit weer moan omdat ek soos ‘n slaaf moet werk
nie. Nee, van nou af sal ek dankbaar wees.
“Ek moet piepie!” gil pa en ek draf in die gang af. Daar
is paniek in elke beweging soos Pa probeer om te keer, maar ek sien dit is te
laat. “Ek roep jou - oor en oor! Waar was jy?” ‘n Traan verdwyn tussen die baie
plooie - ‘n traan van vernedering.
“Jammer, Paps ... kom.” Dit is asof ‘n kraan oopmaak en
hy huil nog meer.
“Jy
is goed vir ons, my kind.”
“Ek
is lief vir Pa,” uiter ek sag.
Baie
later, toe als rustig is buig ek my kop in diepe dankbaarheid: “Dankie Here vir
hierdie oomblikke,” prewel ek sag, “Dankie vir my
pa. Bewaar vir Riekie en voorsien aan haar ook net soos wat U aan my voorsien.
Sy het dit meer nodig as ek want, my beker loop
alreeds oor.
‘n Beker van genade.
©LynelleClark2021
